Anak kecil dalam kandungan kini berukuran antara 3.7 hingga 4.1 cm, dengan berat sekitar 8 gram dan mempunyai diameter kira-kira sebesar sebiji limau nipis — masih sangat kecil, tetapi sudah jelas kelihatan. Dalam minggu-minggu yang akan datang, saiznya akan meningkat dengan cepat.
Anak dalam kandungan kini memasuki fasa pertumbuhan yang paling intensif. Panjang tubuhnya meningkat dengan begitu cepat sehingga dalam tiga minggu akan datang, saiznya hampir berganda.
Minggu ke-11 ialah masa apabila organ-organ anak dalam kandungan mula membangunkan fungsi kompleksnya. Organ berkaitan jantina juga telah terbentuk dan akan terus berkembang dalam minggu-minggu berikutnya, walaupun masih mengambil masa sebelum anda dapat mengetahui sama ada anda mengandungkan anak lelaki atau perempuan. Pada tahap ini juga semakin jelas sama ada anda mengandungkan seorang anak atau kembar.
Selaput yang sebelum ini menghubungkan jari tangan dan jari kaki kini telah hilang, dan mereka kini boleh bermain dengan jari-jari serta memasukkan ibu jari ke dalam mulut. Pada minggu ke-11, ciri-ciri wajah yang menyerupai manusia mula berkembang: telinga, yang sebelum ini berada lebih tinggi di kepala, kini bergerak turun ke bahagian tengah — iaitu ke kedudukan yang sepatutnya.
Pembentukan sel menghasilkan lapisan-lapisan yang membentuk kulit dan menambah ketebalannya, menjadikannya kurang lut cahaya berbanding sebelumnya. Akar rambut mula terbentuk pada lapisan kedua kulit, iaitu dermis, dan bermula minggu ke-13, anak dalam kandungan akan membentuk rambut halus kecil yang dipanggil lanugo, yang hampir menutupi seluruh tubuh dan berfungsi sebagai perlindungan. Setiap akar rambut mempunyai kelenjar sebum yang menghasilkan bahan berminyak dan kalis air yang dikenali sebagai vernix caseosa. Lanugo membantu vernix caseosa melekat pada tubuh, dan kedua-duanya memainkan peranan penting: ia mengelakkan kulit halus daripada menjadi terlalu lembut akibat direndam dalam cecair amnion, ia bertindak sebagai penebat haba yang berkesan, dan ia memberi perlindungan daripada getaran, bunyi dan tekanan. Rambut halus ini akan gugur menjelang akhir kehamilan.
Kini anda berada dalam minggu ke-11, dan diharapkan anda berasa jauh lebih baik. Anda sepatutnya tidak lagi mengalami loya, dan risiko keguguran kini hanya tinggal pada tahap yang sangat rendah, sesuatu yang pasti melegakan hati anda. Anda mungkin juga mula memikirkan bila dan bagaimana untuk berkongsi berita gembira ini dengan keluarga dan rakan-rakan, jika anda belum melakukannya.
Masih belum ada tanda jelas pada perut, walaupun jika ini ialah kehamilan kedua atau ketiga, anda mungkin sudah mula melihat sedikit bentuk pada bahagian tersebut. Apa pun, anda akan mula mengalami pertambahan berat badan kerana tubuh sedang membina simpanan lemaknya. Jangan bimbang: selepas kelahiran nanti, sedikit aktiviti sukan atau senaman serta diet sihat akan membantu menurunkan berat tersebut, dan penyusuan juga akan membantu tubuh kembali ke bentuk asal kerana tenaga yang diperlukan untuk proses tersebut diambil daripada simpanan lemak yang sedang terbentuk sekarang.
Sakit belakang dan sakit perut
Beberapa minggu terakhir kehamilan boleh menjadi mencabar, jadi anda perlu membina kekuatan lebih awal dan kekal sefit yang mungkin. Rasa tarik-menarik di bahagian abdomen mungkin berlaku sekali-sekala, disebabkan oleh pertumbuhan rahim. Anda juga mungkin mengalami sakit belakang semasa bersenam atau ketika duduk atau berbaring pada satu sisi badan, kerana tendon kini menjadi lebih longgar dan fleksibel untuk menampung peningkatan berat badan anda. Aktiviti sukan yang ringan sangat membantu tubuh menjalankan fungsinya, meningkatkan kekuatan dan mengelakkan otot menjadi sakit, dan terdapat senaman tertentu yang boleh melegakan gejala tertentu.
Proses melahirkan juga merupakan tugasan yang sangat berat — ia memerlukan kekuatan, ketahanan dan stamina sepenuhnya. Oleh itu, aktiviti fizikal sangat penting semasa kehamilan! Adakah anda seorang yang aktif sebelum ini? Jika ya, teruskan! * Jika tidak, ini masa yang baik untuk mula, tetapi jangan berlebihan: lakukan aktiviti seperti berjalan kaki, berenang, senaman ringan, yoga dan sebagainya.
*Berunding dengan pakar sakit puan atau bidan mengenai sukan yang sesuai serta sama ada anda boleh meneruskan sukan berintensiti tinggi.
Payudara sakit
Anda akan terus mengalami payudara yang sakit (dan puting yang sensitif) untuk beberapa minggu lagi. Gejala ini akan berkurangan pada pertengahan kehamilan apabila kelenjar susu telah berkembang sepenuhnya. Pada tahap itu, payudara anda bersedia untuk menjalankan fungsinya apabila tiba masa penyusuan kelak.
Isu pemakanan menjadi lebih penting pada minggu ke-11 kerana anda dan anak dalam kandungan memerlukan lebih banyak vitamin, mineral dan mineral surih. Doktor dan bidan boleh menjawab sebarang persoalan anda serta memberi nasihat berdasarkan saranan pemakanan saintifik terkini.
Asas pemakanan wanita hamil — iaitu bahagian paling bawah piramid — ialah minuman. Air kosong, teh tanpa gula atau sedikit manis, jus buah bercampur air, dan jus sayur adalah pilihan terbaik.
Tahap kedua piramid, dan sangat penting untuk kesejahteraan anda serta perkembangan sihat anak dalam kandungan, ialah buah-buahan dan sayur-sayuran, terutama kekacang. Anda disarankan mengambil sehingga enam hidangan sehari, tetapi jangan risau jika anda tidak dapat mencapainya setiap hari — jumlah itu mungkin terlalu banyak bagi sesetengah wanita.
Tahap ketiga ialah karbohidrat, dan anda disarankan mengambil lima hidangan sehari. Ini termasuk kentang, roti dan produk bijirin, nasi dan pasta (dan bijirin penuh juga sangat sesuai jika anda menyukainya). Jika jumlah ini terlalu banyak untuk anda, buat pilihan mengikut keperluan diri.
Tahap keempat piramid pemakanan untuk wanita hamil ialah susu dan produk tenusu. Saranan harian ialah tiga hidangan sehari untuk tiga bulan pertama. Bermula bulan keempat, ia meningkat kepada empat hidangan sehari untuk memenuhi peningkatan keperluan kalsium dalam tubuh.
Tahap kelima piramid ialah makanan yang perlu diambil dalam kuantiti kecil, termasuk daging dan ikan sebagai sumber protein. Daging hendaklah rendah lemak, dan disarankan tidak lebih daripada dua kali seminggu. Jangan sekali-kali makan daging mentah dan pastikan ia dimasak sepenuhnya bagi mengelakkan jangkitan bakteria. Ikan pula boleh dimakan sedikit lebih kerap — tiga kali seminggu adalah sesuai.
Tahap keenam ialah lemak seperti mentega dan minyak (dengan minyak lebih baik daripada mentega). Jumlah disarankan ialah satu hingga dua sudu besar sehari, dan anda boleh mendapatkannya melalui salad campuran atau ketika menumis di dalam kuali.
Tahap ketujuh, dan yang paling atas, ialah makanan mewah seperti makanan manis dan makanan masin.
“Pada peringkat awal, ramai wanita hamil mempunyai keinginan kuat terhadap makanan masin atau makanan yang lebih berat. Jangan risau tentang hal itu — nikmatilah! Tubuh anda selalunya tahu apa yang diperlukan. Keinginan ini akan berlalu, dan selepas itu anda boleh kembali memberi tumpuan kepada pemakanan yang lebih sihat.” — Dorothee Kutz, bidan
HiPP menyediakan pelbagai tip dan maklumat berkaitan pemakanan sihat sepanjang kehamilan.
Jika anda mempunyai alahan, tanyakan kepada doktor atau bidan tentang cara menggantikan makanan yang anda tidak boleh ambil. Kekurangan beberapa nutrien penting boleh menyebabkan masalah perkembangan jika tidak diambil dengan mencukupi. Jangan bimbang — hampir semua jenis makanan mempunyai alternatif yang sihat, dan doktor boleh merujuk anda kepada pakar diet jika diperlukan.
Juliane Jacke-Gerlitz ialah seorang jururawat bertauliah. Beliau telah bekerja dalam bidang kaunseling ibu dan penyusuan selama lebih daripada sepuluh tahun. Pada masa ini, beliau bertugas sebagai penulis perubatan dan perunding psikologi. Juliane Jacke-Gerlitz telah berkahwin selama 22 tahun, merupakan ibu kepada lapan orang anak dan kini tinggal bersama keluarganya di Halle.
